Mixtape.

Nieuw!

kattuk.nl/Bevrijding /75 jaar Bevrijding in Katwijk groots gevierd

Blog

75 jaar Bevrijding in Katwijk groots gevierd

Bij de Katwijkse herdenking van 75 jaar Bevrijding denken veel mensen weer terug aan de roerende en emotionele gebeurtenis die de bevrijding was. Ook al zullen velen het niet zelf hebben meegemaakt, onwillekeurig zitten al die zaken in ons collectieve geheugen, zoals de geallieerden, het vliegveld Valkenburg, de RAF, Radio Oranje of het fameuze Zweeds wittebrood.

Bij de bevrijding van Nederland en dus ook die van Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg speelden de geallieerden vanzelfsprekend de hoofdrol. Zij waren niet alleen de daadwerkelijke bevrijders, maar zijn later ook altijd het symbool van vrijheid gebleven. In Katwijk en omringende dorpen hadden de burgers jarenlang de geallieerde vliegtuigen, die met bommen naar Duitsland vlogen, soms nacht na nacht horen overkomen. Pas op 8 mei 1945 werden de geallieerde bevrijders van dichtbij zichtbaar en tastbaar. Op die dag naderen Engelse colonnes Katwijk uit de richting van Valkenburg. De militairen werden als helden onthaald. Dat gold ook voor de Canadezen die op 9 mei in Katwijk aankwamen. En wat gebeurde er met de Duitsers? Op zondag 13 mei werden de Duitse troepen door geallieerden militairen vanaf vliegveld Valkenburg afgevoerd.

In het ‘Defilé 75 jaar vrijheid’ zal er veel aandacht zijn voor de geallieerden. De basisscholen van Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg zullen houten figuren schilderen: silhouetten van tanks, jeeps, soldaten, vliegtuigen en parachutisten. Deze beschilderde figuren zullen het leger van de vrijheid uitbeelden. Veel historisch, oorlogsmateriaal zal meerijden in de parade.

Een belangrijke rol bij de geallieerden werd ingenomen door de RAF, de Royal Air Force uit Groot-Brittannië. Katwijk heeft een speciale band met de Britten en de Royal Air Force. Dit heeft voornamelijk te maken met de visserij. Veel Katwijkse visser verbleven langere of korte tijd aan de overzijde van de Noordzee. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd dit aantal groter, waardoor de band met de Britten nog steviger werd. Maar dat was niet het enige. Vanaf de Nederlandse kust vertrokken mannen speciaal naar Engeland om dienst te nemen bij de RAF. Deze ‘Engelandvaarders’ vertrokken onder meer vanaf het Katwijkse strand. In totaal namen, tot zover bekend 33, meestal jonge mannen, elfmaal het risico om over zee Engeland te bereiken. Van deze 33 bereikten acht mannen in vier kano’s na een tocht van enkele dagen Engeland.

Langs een andere weg, als lid van de bemanning, maakten Katwijkers deel uit van enkele ontsnappingen met een Katwijks vissersschip. Ook waren mannen uit het vissersdorp betrokken bij het transport vanaf de Overrijn in Katwijk van een sloep, verborgen in een binnenschuit. Zo ontsnapten zes mannen naar Engeland. Daar overhandigden ze aan Koningin Wilhelmina oranje tulpen uit Katwijk. Waarschijnlijk zijn er na 1941 ook nog pogingen vanuit Katwijk ondernomen. Oude krantenartikelen maken melding van een poging in 1943 en een in augustus 1944, beide vanuit de Uitwatering van het gemaal bij Katwijk. Vertrekken vanaf de Boulevard was toen niet meer mogelijk vanwege de Atlantikwall.

En zoals het Katwijkse strand een rol speelde in deze bijzondere geschiedenis, zo speelde Vliegveld Valkenburg ook een markante rol. Meteen al aan het begin van de oorlog op 10 mei 1940 wordt het vliegveld als strategisch punt, bij de slag om de Residentie, veroverd door de Duitsers. Zij landen er met Junkers transportvliegtuigen. De in de gevechtsopstellingen verblijvende Nederlandse troepen bieden moedig weerstand, maar de overmacht van de geoliede Duitse luchtmacht is te groot. Er wordt een poging ondernomen het vliegveld te heroveren, daarbij vallen doden en veel gewonden. Vliegveld Valkenburg komt na een vermetele strijd weer in Nederlandse handen, maar de capitulatie van Nederland op 15 mei maakt hieraan een einde. Het door de bezetter, in Flugplatz Katwijk omgedoopte vliegveld kan uiteindelijk geen rol spelen bij de door de Duitsers geplande invasie van Engeland. De kansen zijn in 1944 gekeerd en de bevrijding is ophanden. Na de oorlog heeft Vliegveld Valkenburg een eigen plek gekregen in de herdenkingen die door de jaren heen zijn gehouden.

Wie ‘vliegveld’ zegt, denkt natuurlijk ook aan de droppings van het zogeheten Zweeds wittebrood. Maar… kwam er nou echt Zweeds wittebrood uit al die vliegtuigen? De getuigenverklaringen zijn toch duidelijk: “Ik zie het nog helemaal voor me. De vliegtuigen vlogen laag, de bomluiken gingen open en daar kwamen ze: honderden mooie wittebroden. Ze zeilden aan witte parachutes naar beneden. Toen we ze kregen was het heerlijk: het smaakte als cake.” Inderdaad, het Zweeds Wittebrood was heerlijk van smaak. Maar nee, het kwam niet uit vliegtuigen. Het Zweeds Wittebrood krijgt men in 1945 namelijk niet via vliegtuigen aangevoerd, maar via de eigen bakker of kruidenier. Hoe kan zo’n hardnekkig misverstand dan blijven bestaan? Vermoedelijk wordt het verward met de voedseldroppingen van mei 1945. Mensen hebben nu eenmaal de neiging om herinneringen op te bouwen uit meerdere ervaringen.

Zo zal menigeen zich ook de toespraken van koningin Wilhelmina via Radio Oranje op zijn eigen manier herinneren. De vorstin maakte van dit programma in totaal 34 maal gebruik om het Nederlandse volk moed in te spreken. De Nederlanders moesten in het geheim luisteren, omdat de Duitse bezetter het luisteren naar de Engelse zenders had verboden. Op 14 mei 1943 kreeg ook de burgemeester van Katwijk bericht dat alle radio’s met onmiddellijke ingang bij de politie moesten worden ingeleverd. Maar dat wilde niet zeggen dat iedereen gedwee het bevel opvolgde. Velen blijven stiekem luisteren en horen vanaf oktober 1944 ook Radio Herrijzend Nederland en maken zo kennis met de nieuwste hits van Doris Day, Frank Sinatra, Bing Crosby en The Andrew Sisters. En niet te vergeten de liedjes van Vera Lynn, de ‘sweetheart of the forces’.

Na de oorlog werd in Katwijk, Rijnsburg en Valkenburg de oorlog vele malen herdacht. Net zoals in de meeste Nederlandse gemeenten kwamen er speciale oorlogsmonumenten. In Katwijk is dat De Leeuw bij het Raadhuis, in Rijnsburg het monument op het Burgemeester Koomansplein en in Valkenburg het monument op het militair ereveld, waar nog altijd jaarlijks op 4 mei de gevallenen worden herdacht. Bij de feestelijkheden in 2020 wordt ook daar aandacht aan geschonken, net als aan de veteranen die, nu op zeer hoge leeftijd, nog aanwezig zullen zijn.

Tijdens het Defilé 75 Jaar Vrijheid zullen deze veteranen en de veteranen van de oorlogsmissies nadien, een prominente plaats innemen. Op de praalwagens zullen Poppys en witte Anjers uitgebeeld worden. Poppys zijn klaprozen, die al sinds de Eerste Wereldoorlog als eerbewijs gelden aan de geallieerde gevallenen in gewapende conflicten. De witte anjer geld als eerbetoon aan alle Nederlandse veteranen. Bij het défilé in Katwijk zullen poppys en witte anjers worden uitgereikt aan de veteranen en genodigden. Het Defilé 75 jaar Vrijheid wil met genoemde thema’s een appèl doen op ons allen. Zodat we hen die voor de Vrijheid, het grootste offer brachten blijven gedenken en onze Vrijheid zullen blijven vieren.

Geschreven door: Ingezonden

Dit bericht is ingezonden. Heb jij ook een bericht voor de site? Mail het dan (liefst met foto of poster) naar info@kattuk.nl

Geen reacties

Laat een reactie achter

X